Asset Publisher Asset Publisher

Święto Trzech Króli – refleksja nad darami natury

Wczoraj, 6.01. obchodziliśmy Święto Trzech Króli – jedno z najstarszych i najbardziej symbolicznych świąt w tradycji chrześcijańskiej. Dzień ten, upamiętniający wizytę mędrców w Betlejem, pełen jest odniesień do natury, które w przeszłości miały kluczowe znaczenie w kulturze ludowej. Co łączy to święto z lasem?

Mędrcy, którzy przybyli do Jezusa, przynieśli trzy symboliczne dary: złoto, kadzidło i mirrę. Każde z nich ma swoje źródło w naturze.


KADZIDŁO i MIRRA – to aromatyczne żywice pozyskiwane z egzotycznych drzew kadzidłowców (Boswellia) i balsamowców (Commiphora). Gatunki te występują w Afryce, na Półwyspie Arabskim i w Indiach. Od tysiącleci były cenione za swoje właściwości lecznicze, oczyszczające i symboliczne.

Choć drzewa te nie rosną w Polsce, nasze rodzime lasy oferują własne skarby żywiczne, takie jak np. sosny, modrzewie, czy świerki. Wydzielają one żywicę, która pełni funkcję ochronną – zabezpiecza drzewa przed uszkodzeniami i infekcjami. Dawniej, żywica iglaków wykorzystywana była jako środek leczniczy, np. do gojenia ran, a także jako surowiec do tworzenia maści i lokalnych kadzideł. Zapach spalanej żywicy był często używany w rytuałach oczyszczających, podobnie jak mirra i kadzidło na Bliskim Wschodzie.

Zdjęcie przedstawia gałęzie sosny. Sosny, które dominują w naszych lasach, podobnie jak kadzidłowce w odległych krajach, oferują cenne żywice. Choć różnią się od tych egzotycznych, ich naturalne substancje mają równie wielką wartość. (fot. archiwum nadleśnictwa, M. Prętkowska)


ZŁOTO – choć dosłownie oznaczało kruszec, w interpretacjach ludowych symbolizowało bogactwo natury. Zimą złotem lasu są promienie słońca przedzierające się przez ośnieżone gałęzie, mieniące się krople żywicy na pniach drzew, czy złociste liście, które nie spadły z drzew. W lecie „złotem lasu” nazywano miód z leśnych pasiek, a także grzyby i jagody, które od wieków były źródłem pożywienia i wartościowych produktów dla ludzi. Złoto lasu to także metafora jego bogactw – drewna, które ogrzewało domy i czystego powietrza.

Zdjęcie przedstawia złote liście dębu czerwonego, które nie opadły z gałęzi, wciąż trwają na drzewach, niczym cenne skarby natury. Tak jak dary Trzech Króli, przypominają o sile i trwałości przyrody, która oferuje nam swoje bogactwa przez cały rok. (fot. archiwum nadleśnictwa, M. Prętkowska)

Zdjęcia przedstawiają spałę żywiczarską (z lewej) i kroplę żywicy (z prawej). Spała żywiczarska to świadek dawnej tradycji pozyskiwania żywicy. Tak jak kadzidło i mirra były cenione w innych częściach świata, w naszych lasach to żywica sosnowa stanowiła niegdyś cenny surowiec. (fot. archiwum nadleśnictwa, M. Prętkowska)   
Dawniej w tradycji ludowej las był postrzegany jako miejsce pełne mocy i magii. W okresie Święta Trzech Króli do domów przynoszono gałązki świerku, jałowca lub jodły – wierzono, że chronią one przed złymi duchami i zapewniają pomyślność.

Gałązki jałowca kładziono w progach domów i obór, aby odstraszyć złe moce oraz chronić zwierzęta gospodarskie. Jałowiec był również symbolem odporności i przetrwania, szczególnie zimą.

Zdjęcie przedstawia gałązkę jałowca pospolitego (Juniperus communis L.). Jałowiec, znany ze swoich aromatycnych właściwości, to jeden z darów naszych lasów. (fot. archiwum nadleśnictwa, M. Prętkowska)


Świerk i jodła używane były w formie dekoracji, ale także jako naturalne kadzidło. Gałązki spalano aby oczyścić przestrzeń w domu i obejściu.

Zdjęcie przedstawia gałązkę świerka (Picea abies (L.) H.Karst). Świer wykorzystywany w dekoracjach zdobił domy, wnosząc zapach lasu i bliskość przyrody. (fot. archiwum nadleśnictwa, M. Prętkowska)

 

Zdjęcie przedstawia gałęzie jodły (Abies alba Mill.). Jodły, z miękkimi, ciemnozielonymi igłami, to naturalna ozdoba i symbol trwałości. (fot. archiwum nadleśnictwa, M. Prętkowska)

Dziś Święto Trzech Króli może być okazją do refleksji nad związkiem człowieka z naturą. Dary mędrców przypominają jak głęboko nasze życie związane jest z przyrodą i jej bogactwami. Z kolei wędrówka Trzech Króli, symbolizująca poszukiwanie, może być dla nas inspiracją, byśmy i my na nowo odkryli piękno otaczającego nas świata, zwłaszcza lasów, które dają schronienie, spokój i ukojenie.