Asset Publisher
Powrót kuropatwy - program reintrodukcji w naszym nadleśnictwie
Od jedenastu lat nasze nadleśnictwo prowadzi program przywracania kuropatwy na nasze tereny. Kuropatwa to niewielki ptak z rodziny bażantowatych, ktory dawniej był powszechny w naszym krajobrazie, ale jego liczebność mocno spadła. Dzięki naszym działaniom chcemy pomóc temu gatunkowi wrócić do natury i na nowo zadomowić się w okolicy.
Już nieprzerwanie od 11 lat, na terenie Ośrodka Hodowli Zwierzyny Nadleśnictwa Piaski, realizowany jest program reintrodukcji kuropatwy (Perdix perdix). Jego celem jest restytucja, czyli odbudowa populacji kuropatwy (kuropatwy szarej) – jednego z mniejszych przedstawicieli kuraków w naszym kraju.
Jaka duża jest?
Średnio samce ważą 340 – 410 g , a samice 350 – 395 g. Samce są więc trochę większe od samic. Masa ciała dorosłych osobników jest zmienna w cyklu rocznym. Maksymalną wagę kuropatwy osiągają w zimnych miesiącach (listopad-styczeń), a minimalną w okresie lęgowym (czerwiec i lipiec). Długość ciała kuropatw waha się od 30 do 34 cm.
Gdzie ją można spotkać?
Kuropatwy najczęściej przebywają na terenach otwartych – na polach uprawnych o urozmaiconej strukturze, najlepiej sąsiadujących z fragmentami terenu porośniętymi dziką roślinnością, z nieużytkami, miedzami i kępami traw, pasami krzewów i remizami.
Gatunek niekiedy przebywa w sąsiedztwie człowieka.
Życie rodzinne
Zimę kuropatwy spędzają w stadkach rodzinnych. Wczesną wiosną od stadek oddzielają się starki, a młódki formują pary z osobnikami z sąsiednich stad i zajmują swoje areały. Na przełomie kwietnia i maja samica przygotowuje w ziemi płytki dołek, który wyściela suchymi fragmentami roślinności i w odstępach 1-2 dniowych składa około 15-20 oliwkowoszarych jaj. Wysiadywanie jaj trwa około 23-25 dni i zajmuje się nim tylko samica. Samiec w tym czasie troszczy się o bezpieczeństwo i towarzyszy kurze. W okresie około 2. tygodni po wykluciu, które ma miejsce najczęściej w pierwszej połowie czerwca, młode zaczynają latać. Początkowo na niewielkich dystansach. Po około 100 dniach osiągają wielkość dorosłych ptaków, z klei dojrzałość płciową - w następnym roku.
Jak długo żyją?
Gatunek ten charakteryzuje się bardzo dużą śmiertelnością w porównaniu z rozrodczością. W naturze kuropatwa dożywa max 3-4 lata, a w hodowli ptak może dożyć do 5. roku życia. Do wieku reprodukcyjnego przeżywa ok. 14-20% młodych, jesienne straty w populacji sięgają 25%.
Co jedzą?
Pożywienie dorosłych ptaków stanowią nasiona i drobne rośliny łąkowe oraz młode źdźbła traw i zbóż. U piskląt ok. 50 % pokarmu stanowią owady i ich larwy, m.in. błonkówki, chrząszcze, motyle i pluskwiaki, czasem też larwy mrówek i owadów bezskrzydłych. Są one prawie wyłącznym pokarmem w pierwszych tygodniach życia. Kuropatwy żerują w różnych porach dnia, ale najintensywniej o świcie i przed zachodem słońca, w południe odpoczywają ukryte w zaroślach lub między skibami pola. W czasie żerowania, zwłaszcza po dobraniu się w pary, zwykle jeden osobnik czatuje nieruchomo z wyciągniętą szyją, robiąc tzw. stójkę, a drugi w tym czasie zjada pokarm.
Co jej zagraża?
Przede wszystkim drapieżniki, wśród których dominuje lis, kuna i gronostaj. Są one szczególnie niebezpieczne w okresie rozrodczym, zarówno dla wysiadujących jaj samic, jak i młodych piskląt. Z kolei w okresie zimowym do zmniejszania się populacji kuropatwy przyczyniają się w dużej mierze ptaki drapieżne - głównie jastrząb gołębiarz.
Jak choronimy kuropatwy?
Dzięki współpracy z rolnikami udaje nam się chronić pasy wiatrochronne i remizy śródpolne, które są kluczowe dla kuropatw. To miejsca, gdzie ptaki te znajdują schronienie i pokarm, co pozwala im przetrwać i rozwijać się w naturalnym środowisku. - leśniczy ds. łowieckich, Eugeniusz Wlekliński
Stwarzamy odpowiednie warunki siedliskowe. Zanim kuropatwy zostaną wypuszczone do środowiska naturalnego, musimy mieć pewność, że jest ono odpowiednio przygotowane i spełnia wymagania ekologiczne gatunku.
Bardzo ważnym elementem są zakrzewienia i zadrzewienia śródpolne oraz inne miejsca z dziką roślinnością (miedze, pobocza dróg i rowów). Zapewniają one wartościowe osłony i miejsca żerowania tych ptaków.
Odpowiednie warunki dla egzystencji zwierzyny drobnej tworzy się także poprzez odpowiednie kształtowanie skraju lasu. Skraj lasu powinien mieć 30-50 m szerokości i posiadać szeroki pas z pokrywą trawiastą, która zapewnia dużą ilość pokarmu.
"Program reintrodukcji kuropatwy (Perdix perdix) w Ośrodku Hodowli Zwierzyny Nadleśnictwa Piaski”
Nasze nadleśnictwo już od 11 lat prowadzi program reintorukcji kuropatwy.
Najistotniejszym zadaniem w ramach programu była budowa woliery adaptacyjnej w 2013 roku. Woliera składa się z 5 boksów, wyposażonych w budki chroniące przed niekorzystnymi warunkami pogodowymi, poidła do wody i karmidła do dawkowania pokarmu.
Podczas hodowli największy nacisk kładziemy na odpowiednie żywienie kuropatw, bo to klucz do ich zdrowia i przetrwania po wypuszczeniu na wolność. Dobrze odżywione ptaki są silniejsze, bardziej odporne i lepiej przystosowują się do życia w naturalnym środowisku - leśniczy ds. łowieckich, Eugeniusz Wlekliński
Woliera jest częściowo zadaszona, tak aby chronić ptaki przed opadami. Ściany boksów zbudowane są fragmentami z litych elementów, których zadaniem jest stworzenie bariery uniemożliwiającej przyzwyczajanie się ptaków do ludzi i zwierząt domowych. Cała powierzchnia woliery została wysypana 10 cm warstwą piasku.
W czasie pobytu ptaków w wolierze największy nacisk kładzie się na ich odpowiednie żywienie oraz opiekę weterynaryjną, co ma istotny wpływ na rozwój i rozprzestrzenianie się populacji.
Zgodnie z założeniem programu, ptaki przebywają w wolierze przez okres zimy, a wczesną wiosną, po połączeniu się w pary zostają wypuszczone na wolność.
Film przedstawia kuropatwy w środowisku naturalnym (archiwum Nadleśnictwa, A.Poświatowski)
Nie trzeba nikogo przekonywać, jak cenne są inicjatywy wspierające różnorodność biologiczną pól i lasów. W naszej pracy aktywnie wspieramy naurę, a kuropatwa to rodzimy gatunek ptaka, który potrzebuje naszej poomocy, by mógł powrócić do naturalnego środowiska i ponownie zadomowić się w loklanym ekosytsemie.
