W zeszłym tygodniu na terenie leśnictw Kawcze oraz Kosowo, Nadleśnictwo Piaski postawiło zwracające uwagę, ciekawe konstrukcje – ule dla pszczół murarek. O znaczącej roli dla środowiska owadów zapylających nie trzeba nikogo przekonywać. Każdy z nas zna pszczoły miodne i trzmiele, lecz mało kto słyszał o pszczołach murarkach. Jest to niezwykle interesujący rodzaj pszczół samotnic, które w odróżnieniu od pszczół miodnych, nie tworzą rojów, charakteryzują się również większą wydajnością  w zapylaniu roślin. Potrafią one zbierać pyłek nawet w tunelach foliowych. Ważną cechą murarek jest ich całkowity brak agresywności, spowodowany brakiem nawyku obrony swojego gniazda, przez co nawet bliska obecność człowieka jest jej obojętna. Na obszarze Polski stwierdzono występowanie 18 gatunków z tego rodzaju. Najbardziej pospolitym gatunkiem jest murarka ogrodowa (Osmia rufa), która występuje na terenie całego kraju. Murarki  są to pszczoły, u których każda samica zakłada własne gniazdo i sama opiekuje się swoim potomstwem, bez pomocy innych samic. Pomimo braku współpracy między samicami, murarki chętnie lokalizują swoje gniazda w koloniach. Pszczoły te nie budują gniazd samodzielnie, lecz wykorzystują istniejące szczeliny o podłużnym kształcie. Mogą to być puste łodygi roślin, szczeliny pod korą drzew, korytarze w drewnie pozostawione przez larwy chrząszczy czy szczeliny w murze. Ponadto ludzie mogą sami zachęcić pszczoły murarki do zasiedlenia ich otoczenia poprzez budowę specjalnej konstrukcji (ula), takiego jak te postawione na terenie naszego Nadleśnictwa. Podstawowym warunkiem skutecznego zasiedlenia domku jest wybór odpowiedniej lokalizacji. Wspomniane pszczoły preferują miejsca suche i słoneczne. Ich gniazda muszą być osłonięte przed deszczem, a także nadmierną wilgocią. Jako materiał najbardziej odpowiednie są rurki o średnicy ok. 6-8 mm. Ważne by rurka z jednej strony była zaślepiona, przez co wlot do niej możliwy będzie tylko z jednej strony. Bardzo istotne jest zachowanie szczelności, gdyż w przeciwnym razie murarka nie zasiedli takiej rurki. Istotnym zagadnieniem jest również zorientowanie wylotu rurek względem kierunków świata, co związane jest z położeniem słońca.  Jako odpowiedni należy przyjąć kierunek południowy, zachodni lub wschodni. Kierunek północny jest niewłaściwy. Im więcej słońca, tym lepiej. Najlepszym oraz najchętniej zasiedlanym materiałem są rurki trzcinowe. Pojedyncza rurka powinna mieć długość  ok. 20 – 25 cm. Każdą rurkę należy odcinać tuż za kolankiem. Dzięki temu z jednej strony pozostanie szczelnie zamknięta, a z drugiej otwarta. Przygotowane w ten sposób rurki należy umieszczać  w pakietach po kilkanaście lub kilkadziesiąt sztuk. Najlepiej ustawiać je poziomo, choć zorientowane pionowo lub skośnie, również są przez pszczoły akceptowane. Innymi roślinami nadającymi się do zasiedlenia przez murarki są bambus, bez czarny, malina, forsycja, czy rdestowiec. Wspomniane rośliny łączy fakt posiadania kolanek, które przy odpowiednim przycięciu tworzą naturalne zamknięcia. Przygotowane pakiety rurek należy osadzić w skrzynce na stelażu oraz zabezpieczyć przed ptakami, najlepiej poprzez założenie metalowej siatki  o średnicy oczek umożliwiających swobodne przemieszczanie się murarkom. Pszczoła ta doskonale radzi sobie w naszych warunkach klimatycznych i na zimę nie jest konieczne przenoszenie uli w inne miejsce.

Tekst: B. Kulawinek, zdjęcia: M. Rybacki, A. Sikora