Październik miesiącem drzew
W minionym tygodniu, 10.10., obchodziliśmy Światowy Dzień Drzewa. W związku z tym świętem, wszystkie zajęcia edukacyjne, które aktualnie prowadzimy, poświęcone są drzewom – ich rozpoznawaniu, znaczeniu i wykorzystaniu. Specjalny cykl edukacyjny potrwa aż do połowy listopada. W tym czasie zapraszamy również do regularnego odwiedzania naszej strony internetowej, gdzie będziemy zamieszczać wiele ciekawych informacji związanych z drzewami.
Święto drzewa to doskonała okazja na to, by zastanowić się nad tym, jak niezwykłą rolę w naszym codziennym życiu i ekosystemie pełnią te wspaniałe organizmy.
Świat drzew jest fascynujący, pełen różnorodnych gatunków, kształtów i kolorów. Warto więc poznać bliżej te wyjątkowe rośliny, które otaczają nas na co dzień.
Wśród wielu podziałów i klasyfikacji, podstawowym jest ten, dzielący drzewa na gatunki iglaste i liściaste.
Drzewa iglaste – wiecznie zielone piękno
Drzewa iglaste to prawdziwi mistrzowie przetrwania. Większość z nich jest zimozielona, co oznacza, że ich igły pozostają na gałęziach przez cały rok. To one nadają lasom charakterystyczny zapach żywicy, który od razu kojarzy nam się z dziką naturą.
Drzewa iglaste są szczególnie odporne na trudne warunki. Świetnie radzą sobie w chłodniejszym klimacie. Ich igły pokryte są woskiem, który chroni je przed utratą wody. Ich trwałość i zdolność do przystosowania się do różnych warunków sprawiają, że lasy iglaste dominują w wielu częściach świata, od polskich Tatr, po tajgę na północy.
NAJBARDZIEJ ZNANE DRZEWA IGLASTE:
• Sosna – królowa naszych lasów, wysoka i smukła, z długimi igłami i cennym surowcem budowlanym. Wyróżnia się wysokim, prostym pniem o charakterystycznej pomarańczowo-brązowej korze, która w górnych partiach łuszczy się w cienkich płatach. Jej drewno jest lekkie, ale wytrzymałe. Dlatego od wieków jest cenione w budownictwie, meblarstwie oraz przemyśle papierniczym. Igły, bogate w olejki eteryczne, mają działanie antybakteryjne i przeciwzapalne.
• Świerk – drzewo, które najczęściej kojarzone jest z choinką świąteczną, ma krótkie i ostre igły oraz stożkowaty pokrój. Jego drewno jest lekkie, miękkie i łatwe w obróbce.
• Jodła – majestatyczne drzewo o ciemnozielonych igłach, które najczęściej spotykane jest w terenach górzystych. Igły jodły, w przeciwieństwie do sony i świerka, są miękkie i płaskie, z dwoma białymi paskami na ich dolnej stronie. Szyszki jodły rosną pionowo na gałęziach i nie opadają w całości – rozpadają się na drzewie, uwalniając nasiona.
• Modrzew – wyjątkowy iglak z małymi szyszkami, który w przeciwieństwie do gatunków wymienionych wyżej, gubi igły na zimę. Igły są miękkie i jasnozielone, zgrupowane w pęczkach. Jesienią przybierają one złociste i pomarańczowe barwy, a następnie opadają.
• Sosna – królowa naszych lasów, wysoka i smukła, z długimi igłami i cennym surowcem budowlanym. Wyróżnia się wysokim, prostym pniem o charakterystycznej pomarańczowo-brązowej korze, która w górnych partiach łuszczy się w cienkich płatach. Jej drewno jest lekkie, ale wytrzymałe. Dlatego od wieków jest cenione w budownictwie, meblarstwie oraz przemyśle papierniczym. Igły, bogate w olejki eteryczne, mają działanie antybakteryjne i przeciwzapalne.
• Świerk – drzewo, które najczęściej kojarzone jest z choinką świąteczną, ma krótkie i ostre igły oraz stożkowaty pokrój. Jego drewno jest lekkie, miękkie i łatwe w obróbce.
• Jodła – majestatyczne drzewo o ciemnozielonych igłach, które najczęściej spotykane jest w terenach górzystych. Igły jodły, w przeciwieństwie do sony i świerka, są miękkie i płaskie, z dwoma białymi paskami na ich dolnej stronie. Szyszki jodły rosną pionowo na gałęziach i nie opadają w całości – rozpadają się na drzewie, uwalniając nasiona.
• Modrzew – wyjątkowy iglak z małymi szyszkami, który w przeciwieństwie do gatunków wymienionych wyżej, gubi igły na zimę. Igły są miękkie i jasnozielone, zgrupowane w pęczkach. Jesienią przybierają one złociste i pomarańczowe barwy, a następnie opadają.
Drzewa liściaste – zmienne jak pory roku
Drzewa liściaste to mistrzowie przemian. Ich wygląd zmienia się wraz z cyklem wzrostu liści. Wiosną, kiedy wszystko budzi się do życia, drzewa te rozwijają młode, delikatne liście. Latem cieszą nas pełnym, zielonym odcieniem, zaś jesienią zapewniają prawdziwy spektakl barw – od złotych, po czerwone i brązowe, by w końcu przed zimą opaść, odsłaniając nagie gałęzie drzew. Drzewa liściaste mają wiele zastosowań – ich drewno często wykorzystywane jest w stolarce i meblarstwie, a ich kora, owoce i liście stanowią cenne źródło surowców w medycynie ludowej.
NABARDZIEJ ZNANE DRZEWA LIŚCIASTE
• Dąb – symbol siły i długowieczności, spotykany zarówno w lasach, jak i parkach, gdzie wyróżnia się swoim potężnym pokrojem i szeroką, rozłożystą koroną. Rośnie wolno, ale to, co zyskuje z czasem, to niesamowita wytrzymałość. Jego drewno jest twarde i mocne, cenione od wieków w budownictwie, stolarstwie i rzeźbiarstwie. Dąb pełni też kluczową rolę w ekosystemie. Dzięki rozłożystym konarom, staje się schronieniem dla wielu gatunków ptaków, owadów i drobnych ssaków. Jego żołędzie, są cennym pożywieniem dla dzików, jeleni, czy wiewiórek, które przyczyniają się także do rozsiewania tego drzewa.
• Buk – eleganckie drzewo o gładkiej srebrzystoszarej korze i smukłym, prostym pniu. Jego liście błyszczące i ciemnozielone, jesienią przybierają przepiękne złote, pomarańczowe i czerwone barwy, co sprawia, że stają się prawdziwą ozdobą lasu w tym okresie. Jego orzeszki, zwane bukwią, są przysmakiem dla dzikiej zwierzyny. Drewno buka jest twarde, elastyczne i trwałe. Dzięki swoim właściwościom doskonale nadaje się do wyrobu solidnych mebli i przedmiotów codziennego użytku.
• Klon – jedno z najbardziej barwnych drzew jesieni, jego liście zmieniają kolory od zieleni do intensywnej czerwieni. Ma charakterystyczny, pięcioklapowy kształt liści, który jest jednym z najbardziej znanych symboli przyrody, kojarzony szczególnie z flagą Kanady, gdzie stał się narodowym emblematem. Jego nasiona przyjmują postać tzw.: „skrzydlaków” -dwóch połączonych owoców, które spadając, obracają się wokół własnej osi niczym małe śmigiełka. Klon ma ogromne znaczenie zarówno dla przyrody, jak i gospodarki. Jego drewno wykorzystywane jest zarówno w meblarstwie, jak i do produkcji instrumentów muzycznych. Z jego nektaru chętnie korzystają pszczoły.
• Brzoza – z charakterystyczną białą korą i delikatnymi, drobnymi liśćmi. Jest najczęściej rozpoznawanym drzewem w naszym krajobrazie. Jest symbolem odradzającego się życia i witalności – to jedno z pierwszych drzew, które zakwita wczesną wiosną, rozświetlając lasy jasnozielonymi, delikatnymi liśćmi. Jest to też tzw. gatunek pionierski – jako pierwszy zasiedla nieużytki, tworząc warunki do wzrostu innych roślin.
• Dąb – symbol siły i długowieczności, spotykany zarówno w lasach, jak i parkach, gdzie wyróżnia się swoim potężnym pokrojem i szeroką, rozłożystą koroną. Rośnie wolno, ale to, co zyskuje z czasem, to niesamowita wytrzymałość. Jego drewno jest twarde i mocne, cenione od wieków w budownictwie, stolarstwie i rzeźbiarstwie. Dąb pełni też kluczową rolę w ekosystemie. Dzięki rozłożystym konarom, staje się schronieniem dla wielu gatunków ptaków, owadów i drobnych ssaków. Jego żołędzie, są cennym pożywieniem dla dzików, jeleni, czy wiewiórek, które przyczyniają się także do rozsiewania tego drzewa.
• Buk – eleganckie drzewo o gładkiej srebrzystoszarej korze i smukłym, prostym pniu. Jego liście błyszczące i ciemnozielone, jesienią przybierają przepiękne złote, pomarańczowe i czerwone barwy, co sprawia, że stają się prawdziwą ozdobą lasu w tym okresie. Jego orzeszki, zwane bukwią, są przysmakiem dla dzikiej zwierzyny. Drewno buka jest twarde, elastyczne i trwałe. Dzięki swoim właściwościom doskonale nadaje się do wyrobu solidnych mebli i przedmiotów codziennego użytku.
• Klon – jedno z najbardziej barwnych drzew jesieni, jego liście zmieniają kolory od zieleni do intensywnej czerwieni. Ma charakterystyczny, pięcioklapowy kształt liści, który jest jednym z najbardziej znanych symboli przyrody, kojarzony szczególnie z flagą Kanady, gdzie stał się narodowym emblematem. Jego nasiona przyjmują postać tzw.: „skrzydlaków” -dwóch połączonych owoców, które spadając, obracają się wokół własnej osi niczym małe śmigiełka. Klon ma ogromne znaczenie zarówno dla przyrody, jak i gospodarki. Jego drewno wykorzystywane jest zarówno w meblarstwie, jak i do produkcji instrumentów muzycznych. Z jego nektaru chętnie korzystają pszczoły.
• Brzoza – z charakterystyczną białą korą i delikatnymi, drobnymi liśćmi. Jest najczęściej rozpoznawanym drzewem w naszym krajobrazie. Jest symbolem odradzającego się życia i witalności – to jedno z pierwszych drzew, które zakwita wczesną wiosną, rozświetlając lasy jasnozielonymi, delikatnymi liśćmi. Jest to też tzw. gatunek pionierski – jako pierwszy zasiedla nieużytki, tworząc warunki do wzrostu innych roślin.
Zarówno drzewa iglaste, jak i liściaste stanowią kluczowy element ekosystemu. Są symbolem siły i pięknem natury. Wspierają bioróżnorodność, stabilizują gleby i wpływają na jakość powietrza, stanowiąc nieodłączny element krajobrazu, w którym żyjemy.