Asset Publisher Asset Publisher

101 lat Niepodległej Polski

11 listopada obchodziliśmy kolejną rocznicę odzyskania przez Polskę Niepodległości.

Dokładnie 101 lat temu, po 123 latach zaborów, nasz kraj wrócił na mapy Europy. Był to nowy początek państwa Polskiego - czas odbudowy naszego kraju. W tym czasie zaczęły kształtować się również Lasy Państwowe.
 
Krótka historia lasów w Polsce. 
W trakcie zaborów Polska zniknęła z mapy na 123 lata, a nasze ziemie podzielone zostały między Austrię, Rosję i Prusy. Los naszych lasów leżał w rękach zaborców, którzy aby ratować budżet, często podejmowali decyzję o wyprzedawaniu majątku leśnego prywatnym właścicielom. Poza tym, każdy z zaborców zarządzał podległymi mu lasami w zupełnie inny sposób, co po odzyskaniu niepodległości w 1918r., spowodowało, że pierwszymi krokami zmierzającymi do odbudowy polskich lasów, było scalenie obowiązujących na terenach leśnych różnych, niespójnych ze sobą modeli gospodarki leśnej.

W początkowych latach niepodległej Polski sytuacja lasów nie wyglądała najlepiej. W związku z tworzonym dopiero prawem i spójną administracją państwa, forma własności lasów nie była do końca wyjaśniona. Zaczęto projektować ustawy, które nakładały na prywatnych właścicieli obowiązek uiszczania tzw. daniny lasowej  polegającej na nieodpłatnym dostarczaniu drewna na rzecz odbudowy kraju. To oraz pojawiające się przesłanki o wywłaszczaniu lasów spowodowały poruszenie wśród prywatnych właścicieli. Zaczęli oni wycinać swoje lasy, nie czekając na dalszy rozwój wydarzeń. Podaż drewna gwałtownie rosła, a  jego ceny malały.  W połowie 1926r. były one aż o połowę niższe niż przed wojną.

W toku formowania się niepodległego państwa polskiego, w 1924 r., powołano do życia przedsiębiorstwo  Polskie Lasy Państwowe (obecnie Lasy Państwowe), któremu powierzono gospodarowanie polskimi lasami. Nowo powstałe przedsiębiorstwo miało w odradzającym się kraju duże  znaczenie. Miało bowiem w dużej mierze przyczynić się do odbudowy gospodarki kraju.

Zakładano, że jedna trzecia dochodów skarbu państwa z przedsiębiorstw państwowych miała zapewniać sprzedaż drewna z lasów państwowych. W związku z tym, w 1924 roku rząd polski zawarł umowę z angielską firmą The Century European Timber Corporation, na mocy której firma  otrzymała 10-letnią koncesję na wyrąb. Transakcja ta okazała się dla polskich lasów tragiczna w skutkach. Wyrąb prowadzony przez angielską firmę przyjął postać rabunku. Ogółem straciliśmy aż ponad 7 milionów  metrów sześciennych drewna pochodzącego głównie z terenów Puszczy Białowieskiej i lasów nadniemeńskich! Taki obrót sprawy spowodował liczne protesty społeczeństwa i ówczesnych leśników, co w efekcie poskutkowało zerwaniem umowy z firmą. To z kolei wiązało się z wpłaceniem na konto firmy gigantycznej kwoty odszkodowania. Jednak chcąc uratować puszczę przed całkowitą dewastacją, było to jedyne możliwe rozwiązanie.

Wydarzenia te spowodowały, że leśnicy coraz głośniej zaczęli mówić o tym, że las to nie tylko fabryka produkująca drewno, a żywy organizm, ekosystem składający się z wielu cennych elementów. Zaczęto  zwracać uwagę na wszystkie funkcje jakie miały spełniać lasy oraz dostrzegać jego znaczenie. To, że  pełni on również funkcje ochronne, tj. chroni glebę, wodę, zapobiega erozji, służy obronności kraju i jest też miejscem cennym pod względem bogactwa przyrodniczego.

Aby chronić  najcenniejsze fragmenty lasów zaczęto tworzyć rezerwaty  i parki narodowe, na terenie których przyroda podlegała szczególnej ochronie. W 1932r. powstały dwa pierwsze parki narodowe – Pieniński i Białowieski. Obecnie jest ich w Polsce 23.

Ochrona przyrody prowadzona przez Lasy Państwowe nie poprzestała tylko i wyłącznie na biernej ochronie najcenniejszych jej fragmentów. Pracownicy Lasów podejmowali także wiele  aktywnych działań zmierzających do ochrony i przywracania rzadkich  i wymierających gatunków, m.in. znanego wszystkim żubra.

W 1939 roku wybuchła II Wojna Światowa. Wielu leśników stanęło do walki o Polskę,  wielu poniosło śmierć. Wojna spowodowała ogromne spustoszenie i wyniszczenie lasów oraz ogromne straty materialne.

Po wojnie, w 1945r., powierzchnia lasów zajmowała 20,8% naszego kraju. Taka dewastacja lasów zmusiła Lasy Państwowe do ogromnej mobilizacji. Rozpoczęła się akcja zalesieniowa. Leśnicy sadzili rocznie średnio prawie 36 tys. ha lasu. W efekcie, pod koniec 1970r. lesistość Polski z 20,8% zwiększyła się do 27%. Dziś lasy zajmują już prawie 30% powierzchni kraju i z biegiem lat wartość ta cały  czas rośnie.

W dzisiejszym leśnictwie staramy się pogodzić wszystkie funkcje lasów. Wiemy, że jest on miejscem cennym dla przyrody i wymaga ochrony. Wiemy, że jest miejscem dla ludzi, którzy w rozpędzonym świecie szukają miejsca na wypoczynek i wytchnienie. Wiemy, że jest miejscem, z którego pozyskujemy surowiec drzewny, który mimo postępu cywilizacyjnego, jest materiałem niezbędnym do naszego życia i niezastąpionym.

Dzięki zachowanej równowadze możemy zaspokoić potrzeby rynku drzewnego, nie wpływając przy tym negatywnie na ekosystem leśny, a każdy z nas może korzystać z dobra lasu, którego udział powierzchniowy w naszym kraju stale rośnie.  
 
W tej szczególnej dla naszego kraju rocznicy, nie zapominamy o tych, którzy walczyli o Niepodległość. Wielu z nich oddało życie, abyśmy dziś mogli żyć w wolności i mówić w ojczystym jezyku. W hołdzie dla nich, na terenie całego kraju odbyło się wiele patriotycznych uroczystości, a przed naszymi domami zasisły biało-czerwone flagi. Nie zabrakło ich również przed naszymi leśniczówkami.