Patrząc na las, widzimy potęgę natury, ale rzadko dostrzegamy jego historię. A ona jest nierozerwalnie związana z nami - z losami ludzi, którzy przez wieki w nim żyli, pracowali, chronili go. To, co dziś wydaje się stabilne i wieczne, było kiedyś miejscem walki o przetrwanie. Las dawał drewno na budowę domów, opał, który je ogrzewał, a w trakcie wojny – również schronienie. Był świadkiem zmieniających się granic, prawa i systemów.

Chociaż Nadleśnictwo Piaski powstało w 1945 roku, jego korzenie sięgają znacznie głębiej. Scalanie gospodarki leśnej naszych terenów rozpoczęło się już po 1918 roku, po odzyskaniu niepodległości. Nie było to łatwe zadanie. W skład niepodległej Polski wchodziły przecież ziemie byłych zaborów: rosyjskiego, austriackiego i pruskiego. W każdym z tych terenów obowiązywało inne prawo, a gospodarka leśna prowadzona była według innych zasad.  

Każde drzewo, każda ścieżka i każdy szum wiatru w koronach drzew opowiada historię tych, którzy tu byli przed nami. Może dlatego, gdy zamykam oczy, widzę obrazy sprzed lat – ludzi, którzy tu pracowali, troszczyli się o las, bronili go przed zniszczeniem. Widzę pierwszych leśników odrodzonej Polski, którzy w 1918 roku przejęli pod opiekę te lasy, choć brakowało im wszystkiego – doświadczenia, ludzi, narzędzi. – mówi jeden z pracowników nadleśnictwa 

Scalanie gospodarki leśnej trwało do 1924 roku. I to właśnie ten rok rozpoczął nowy etap w historii Lasów Państwowych w Polsce. Wówczas, na mocy Rozporządzenia Prezydenta Rzeczpospolitej, utworzona została dyrekcja lasów państwowych, dyrekcje okręgowe i nadleśnictwa państwowe.

Wówczas, w okresie międzywojennym, zdecydowana większość lasów w Polsce stanowiła własność prywatną, a instytucją, która prowadziła nad nimi nadzór była Wielkopolska Izba Rolnicza. Jej zadaniem, poza nadzorem nad gospodarką leśną, było również zalesianie nieużytków. 

Wielkopolska, będąca wcześniej pod panowaniem Prus, w początkowych latach niepodległości, podlegała obowiązującym tam przepisom, które nie stosowały praktycznie żadnych ograniczeń w użytkowaniu lasami. Drzewa traktowano jak surowiec, nie jak dziedzictwo. Niemieccy właściciele, obawiając się wywłaszczenia, wycinali je na potęgę. To skłoniło leśników do szybkiego działania, w efekcie czego, w 1922 roku wszystkie lasy prywatne w województwie poznańskim objęto nadzorem.

Las od zawsze był częścią życia ludzi. To tu znajdowali drewno na opał, materiały do budowy domów, a w trudnych czasach – jedzenie i schronienie. Z drugiej strony jednak, był też miejscem, które wymagało troski i ochrony. W latach 30. leśnicy musieli zmierzyć się z narastającym problemem kłusownictwa i niekontrolowanej eksploatacji i kradzieży drewna. Wprowadzono wówczas surowe przepisy – w 1937 roku uchwalono ustawę, która karała m.in. za zbieranie ściółki, mchów, a nawet grzybów w cudzym lesie. Nie było to łatwe – bieda często zmuszała ludzi do ryzyka.

Leśnicy, choć doskonale rozumieli trudną sytuację lokalnej ludności, nie mogli pozwolić na rabunkową eksploatację lasów. Znaleźli się w wyjątkowo trudnym położeniu – z jednej strony widzieli biedę i desperację ludzi, dla których drewno było jedyną szansą na przetrwanie, z drugiej musieli strzec lasu, by nie dopuścić do jego dewastacji. Wprowadzane surowe kary za kłusownictwo i kradzież drewna prowadziły do licznych konfliktów, a leśnicy, pilnując przestrzegania prawa, narażali się na wrogość i niechęć ze strony mieszkańców. Była to służba pełna wyzwań, wymagająca nie tylko odwagi, ale i determinacji, by chronić lasy dla przyszłych pokoleń. 
Dziś, gdy spaceruję tymi samymi ścieżkami, czuję, że las przetrwał dzięki ludziom, którzy o niego dbali – mimo wszystko. Dzisiaj mamy inne narzędzia, wiedzę, nowe technologie, ale idea pozostaje ta sama. Bo las to nie tylko drzewa. To historia. To dziedzictwo. To praca pokoleń. – mówi jeden z pracowników nadleśnictwa

We wrześniu 1939 roku lasy zamilkły. Już nie były tylko domem dla zwierząt i miejscem pracy leśników – stały się areną walki i przetrwania. Państwo niemieckie przejęło nad nimi kontrolę, traktując je jak magazyn surowca. Lasy znów były intensywnie wycinane, a leśnicy, choć podporządkowani nowej administracji, wciąż pełnili swoją misję.
Nie dbali tylko o lasy, ale często wspierali także ruch oporu, ukrywali ludzi i dostarczali schronienia partyzantom. Dla wielu z nich las stał się czymś więcej niż miejscem pracy – był symbolem wolności i przetrwania. Skrywał zarówno dramatyczne losy ludzi, jak i nadzieję na przyszłość. Stał się ostoją, ale i świadkiem trudnych czasów.

„Im głębsze korzenie, tym mocniejsza korona.
Bez korzeni nawet najpiękniejszy kwiat kona.
Powinno się znać swoich przodków dzieje
 – nie popełniać ich błędów, pielęgnować ich nadzieję.”
NDK - „Korzenie” 

Jak mówią słowa piosenki - bez korzeni nie ma przyszłości. Historia naszych lasów i leśników to fundament, na kórym opiera się dzisiejsza gospodarka leśna. Szanując przeszłość i wyciągając z niej lekcje, możemy pielęgnować nadzieję na przyszłość, w której lasy nadal będą trwać, służąc kolejnym pokoleniom.  

Więcej informacji o tym, jak kształtowała się gospodarka leśna na terenach Nadleśnictwa Piaski w latach 1918-1939 znajduje się w publikacji emerytowanego Nadleśniczego Nadleśnictwa Piaski – Pana Andrzeja Wawrzyniaka, która znajduje się w załączniku. Zachęcamy do lektury.